13 apr Gietijzeren pan – Alle info over deze onmisbare alleskunner!
De gietijzeren pan. Hier leer je alles over deze veelzijdige, prachtige, groene, duurzame en geheel PFAS- en PFOA-vrije pannen.
Sta je op het punt om een gietijzeren pan aan te schaffen en weet je er nog niet al te veel van? Of wil je juist nóg meer weten dan je al wist over deze elegante werkpaarden voor in je keuken? Dit artikel is voor iedereen die meer wil weten over wat in het Engels cast iron cookware heet.
Waarom je juist nú een gietijzeren pan moet gebruiken en de geschiedenis van ervan. Maar ook: hoe gebruik je ze? Hoe voorkom je aanbakken? Hoe maak je gietijzeren pannen eigenlijk schoon? Daarbnaast geef ik je zeer bruikbare onderhoudstips en leg je uit waarom gietijzer in principe altijd geschikt is voor inductie. Ja, zelfs waarom het duurzamer is om mee te koken.
Kortom, dé complete gids over gietijzeren pannen! Dé onmisbare alleskunners voor in je keuken. Ben je er klaar voor? Laten we snel beginnen!
1. Waarom (nú) een gietijzeren pan?
Wellicht ken je de gietijzeren pan uit de keuken van je (groot)ouders en overweeg je er een te kopen. Of je hebt er al een. En is dit type pan juist jouw favoriete pan geworden om mee te koken.
Hoe dan ook, wanneer je aan een gietijzeren pan denkt, roept het waarschijnlijk een nostalgisch gevoel bij je op.
Terecht. Het is eeuwenoud kookgereedschap dat zich door de lange geschiedenis heen heeft bewezen.
WANT, gietijzeren kookwaar:
… blinkt uit in kookprestaties en smakelijke resultaten…
… is voor vele voedselbereidingen en kooktechnieken geschikt…
… staat mooi op tafel en in je keuken…
Ook nu is de gietijzeren pan van belang in jouw keuken.
Júist nu!
En in de toekomst.
Voor een duurzamere toekomst!
WANT, gietijzeren pannen:
… gaan een leven lang mee, en langer…
… zijn vrij van schadelijke (kunst)stoffen, zoals PFOA en PFAS…
… zijn geschikt voor inductie…
… kunnen nabij – in West-Europa en zelfs in Nederland – worden geproduceerd uit gerecycled materiaal.
Dáárom nu een gietijzeren pan!
2. Wat is een gietijzeren pan?
Een gietijzeren pan wordt – hoe kan het ook anders – van gietijzer gemaakt. Gietijzer is een legering dat hoofdzakelijk bestaat uit ijzer (Fe) en koolstof (C). De legering van het bekendere materiaal “staal” bestaat trouwens ook uit ijzer en koolstof, maar het procentuele aandeel van deze elementen geeft de legering haar specifieke eigenschappen.
Het principe van het maakproces van gietijzeren objecten en dus ook van pannen is nog steeds dezelfde als waar het zeer waarschijnlijk is ontstaan: nog voor onze Westerse jaartelling in China.
Gesmolten gietijzer, temperatuur ± 1.350 °C, wordt in een (holle) gietvorm in zand gegoten. Na afkoeling kan het product uit zijn zandvorm worden gehaald.
Om van een zo’n kaal gietstuk daadwerkelijk kookwaar te maken, moet een coating te worden aangebracht van:
- email of emaille;
- eetbare, plantaardige olie.
De plantaardige olie moet worden ingebrand en doe je dit op de juiste wijze, dan ontstaat iets heel bijzonders: een 100% natuurlijke anti-aanbak laag!
Een anti-aanbaklaag die zich met iedere kookbeurt – laag na laag – opbouwt en al maar meer anti-aanbak wordt naarmate je de pan gebruikt. Daarnaast biedt deze laag de pan bescherming tegen roestvorming.
Wil je meer weten over de techniek achter de gietijzeren pannen en ben je geïnteresseerd in hoe ze worden gemaakt? Lees dan mijn artikel “Wat is een gietijzeren pan?”
3. De geschiedenis van de gietijzeren pan
Het gebruik van gietijzeren kookwaar is al eeuwenoud.
De giettechniek voor vervaardiging van metalen voorwerpen gaat volgens archeologen zelfs terug tot 3200 voor Christus met de vondst van een bronzen gietsel in wat vroeger Mesopotamië heette.
En niet heel veel later “ontstond in het derde millennium voor Christus in China een traditie van bronsbewerking die er uiteindelijk toe leidde dat zij omstreeks 500 voor Christus de eerste producent van gietijzer werd”. (Bron: Jared Diamond – Zwaarden, paarden en ziektekiemen).
Het duurt dan tot de middeleeuwen eer gietijzer Europa bereikt. Vaststaat dat we aan de 15e eeuw moeten denken, maar mogelijk nog eerder. In Duitsland is een gietijzeren waterleiding uit 1455 bekend. (1455 gietijzeren leidingen in Schloss Dillenburg in Hessen) Bron: Hans Burkhard Horlacher Ulf Helbig, Rohrleitungen 1: Grundlagen, Rohrwerkstoffe, Komponenten
Zo’n 85 jaar later, in 1540, verschijnt De la Pirotechnia van de Italiaanse metallurg Vannoccio Biringuccio. Dit manuscript wordt als het eerste geschreven document beschouwd waarin gietijzer wordt beschreven.
Gietijzer als kookwaar, oftewel potten en pannen en dergelijke, ontstaat volgens Wikipedia in het begin van de 18e eeuw wanneer Engelsman Darby in Nederland kennismaakt met de techniek van zandgieten die Hollanders dan gebruiken voor hun koperen potten en pannen. Darby slaagt erin deze techniek voor het goedkopere materiaal gietijzer aan te wenden en patenteert deze in 1707.
Hoewel er ook andere theorieën zijn, bestaat het vermoeden dat zo de term “Dutch oven” is ontstaan. In het Engelse taalgebied wordt hiermee een afsluitbare gietijzeren braadpan aangeduid, die werkt als een mini-oven. Toentertijd had een dergelijke pan “pootjes” en een hengsel om de pan op te hangen. Er werd namelijk in en boven haarden en open vuren gekookt.
Er breekt een lange bloeiperiode aan van gietijzeren objecten in het algemeen en gietijzeren kookwaar in het bijzonder. Halverwege de 19e eeuw komt het (eveneens gietijzeren) fornuis in zwang en worden er allerlei soorten pannen met een platte onderkant uitgerust.
Gietijzer is dan dé standaard in de keuken. Het is goedkoop en duurzaam, onverwoestbaar. Vanaf begin 20e eeuw krijgt het gietijzeren kookarsenaal commercieel gezien zelfs een nieuwe impuls met de toepassing van een nieuw soort coating in plaats van het in te branden met dierlijk of plantaardig vet. De nieuwe beschermlaag is van gesmolten glas en het heet: email.
De eerste succesvolle stap om bepaalde metalen van emaille te voorzien gaat terug tot 1817. Het duurt dan nog tot 1871 eer de Franse producent Godin een relevant octrooi aanvraagt op het emailleren van gietijzer en plaatstaal.
De historische stap naar de geëmailleerde gietijzeren pannen zoals we ze nu kennen, is gezet!
4. Belangrijke begrippen en termen bij gietijzeren pannen
Wanneer we over koken met gietijzer praten of schrijven, komen er specifieke woorden, begrippen en soms jargon voorbij. Sommige moet je kennen om het beter te begrijpen. En andere zijn weer interessant om je kennis te vergroten.
Ik begin meteen met de belangrijkste:
Seasoning – benaming in het Engelstalig gebied voor de bescherm- en anti-aanbaklaag van gietijzer. Het wordt ook als werkwoord gebruikt voor aanbrengen van deze laag. Ik zie ook wel eens als synoniem het woord ‘patina’ voorbij komen.
‘To season’ is het creëren van een coating op gietijzer of staal door olie of vet te verhitten. In het Nederlands gebruiken we ‘inbranden’.
Je kent de seasoning laag waarschijnlijk ook van Aziatische woks. Deze woks, gemaakt van plaatstaal, worden ook eerst ingebrand alvorens ze kunnen worden gebruikt.
Natuurlijke anti-aanbaklaag – door het proces van seasoning ontstaat op natuurlijke wijze een laag waaraan voedsel tijdens verhitting niet blijft kleven. Naarmate deze laag zich opbouwt, kookbeurt na kookbeurt, wordt de anti-aanbakkwaliteit van de pan steeds beter.
Email – (bescherm)laag van gesmolten glas. Fungeert als beschermlaag tegen roest en ook als anti-baklaag. De anti-aanbakeigenschappen zijn over het algemeen minder goed dan die van geseasoned gietijzer.
Cast iron – Engels voor “gietijzer”
Dutch oven – een model gietijzeren pan die aan de onderkant pootjes heeft en op de deksel een hoge rand, zodat je er kolen op kunt leggen. Bovendien heeft een Dutch oven vaak een hengsel om de pan boven vuur te kunnen hangen en de pan met een bijbehorende haak uit het vuur te kunnen nemen.
Tegenwoordig wordt, vooral in de Verenigde Staten, een gietijzeren exemplaar van het type wat wij braadpan of stoofpan zouden noemen, ook een Dutch oven genoemd.
French oven – de Fransen zijn begonnen met het emailleren van gietijzeren pannen. De keukenvriendelijke en geëmailleerde versie van de Dutch oven wordt in Noord-Amerika ook wel een French oven genoemd om onderscheid te maken met de seasoned Dutch oven.
5. De voor- en nadelen van gietijzeren pannen
De voordelen van koken met gietijzeren pannen zijn werkelijk legio! Ben je er klaar voor?
1. Gietijzeren pannen zijn duurzaam
Gietijzeren pannen zijn onverwoestbaar. Onderhoud je je pan op de goede manier dan gaat hij generaties mee.
Mijn onnoemelijk fijne koekenpan van Griswold gaat richting 100 (ja, hónderd!) jaren oud. En hij bakt, schroeit en roostert onvermoeibaar door.
2. Gietijzeren pannen zijn veilig
Gietijzer als kookgerei is gedurende haar lange geschiedenis veilig gebleken.
Dan kan helaas niet worden gezegd van zogenoemde “anti-aanbakpannen” die in vele huishoudens worden gebruikt. Dit type pan kan bijvoorbeeld PFOA of PFAS bevatten.
Of deze pannen schadelijke stoffen bevatten, en zo ja, in hoeverre deze van kwalijke invloed zijn op mens, dier en milieu blijft voer voor discussie.
Maar waarom zou je überhaupt dergelijke pannen in huis halen als het veilige alternatief er gewoon al is? En binnen handbereik. Vele kookliefhebbers gingen je voor en willen inmiddels niet anders meer.
3. Gietijzer geschikt voor alle warmtebronnen
Je kunt gietijzer in principe op alle warmtebronnen gebruiken. ja, óók op inductie.
Gebruik dus je gietijzeren pan op elektrische, keramische en halogeen-kookplaten.
Kook je nog op gas? Geen probleem!
Of stap je over van gas naar inductie? Evenmin een probleem! Je vertrouwde gietijzeren metgezel verhuist gewoon met je mee zonder dat je je zorgen hoeft maken over vervanging van je pannen.
Alle gietijzeren pannen zijn geschikt voor inductie, omdat ze geheel van ijzer (> 98%) zijn gemaakt. Een inductiefornuis wekt in de bodem van je pan warmte op door magnetische velden. Daarom werkt gietijzer uitstekend op inductie. Bijkomend voordeel: dikkere panbodems verhitten gelijkmatiger op inductie. En welke pannen hebben dikke bodems…? Juist ja!
Tot zover de gekende hittebronnen uit onze keukens binnenshuis, want er is namelijk ook blij nieuws voor de liefhebbers van buiten koken: gietijzer kan altijd op de barbecue en zelfs in of boven een knapperend kampvuur! Over veelzijdig gesproken…
4. Kook op hoge temperaturen
Wanneer je aan open vuur of een barbecue denkt, dan voel je letterlijk al de verzengende hitte op je af komen. Nu komen gietijzeren pannen in hun element.
Met deze krachtpatsers kook jij moeiteloos op hele hoge temperaturen. En dat is fijn want een gloeiend hete gietijzeren pan levert jou gekaramelliseerde groenten, vlees en vis op: geroosterd aan de buitenkant en sappig van binnen. Méér smaak en dus lekkerder!
5. Waar voor je geld
Gietijzeren pannen zijn hun geld dubbel en dwars waard.
Je gietijzeren pan is onverwoestbaar, gaat je leven lang mee. Je hoeft nooit meer een kromgetrokken of versleten anti-aanbakpan weg te gooien.
Bovendien zul je, nadat je in een gietijzeren pan hebt geïnvesteerd, steeds meer technieken en bereidingen toepassen, zodat je de pan steeds vaker gaat gebruiken. En zie: de prijs per kookbeurt keldert!
Hik je nog altijd tegen de nieuwprijs aan? Kies dan voor tweedehands en ga naar deze winkel en bespaar alvast gigantisch op je aanschaf! 😉
6. Grote verscheidenheid aan kooktechnieken
Je gietijzeren pan is ontzettend veelzijdig. Geschikt voor allerlei kooktechnieken. In alfabetische volgorde:
- bakken
- braden
- frituren
- grillen
- koken
- pocheren
- roosteren
- sauteren
- schroeien
- stoven
7. Minder olie nodig
Bij gietijzer heb je over het algemeen minder olie of vet nodig dan bij aluminium of roestvrij stalen pannen.
8. Voedsel gaart gelijkmatig
Voor het beste resultaat warm je je gietijzeren pan op voordat je begint.
Wanneer je pan op temperatuur is, kookt, bakt, sauteert, schroeit, deze gelijkmatig.
9. Gietijzer houdt warmte het best vast
Jouw overheerlijke gerecht (neem bijvoorbeeld onderstaande viscurry…) blijft langer heet/warm in je gietijzeren pan.
Serveer het daarom in de pan op tafel. Het is niet alleen handig. Het ziet er ook nog eens spectacul(i)nair uit!
10. Eenvoud in onderhoud
Onderhoud van je gietijzeren pan is hartstikke simpel.
Voor geëmailleerde pannen:
Warm water, een afwasborstel, mild afwasmiddel en droog wegzetten.
Voor ingebrande (“seasoned“) pannen:
Stromend warm water, een zachte afwasborstel, drogen en invetten.
Dan nog over de nadelen. Ik kan er maar twee bedenken:
- gietijzer, zowel ge-seasoned als geëmailleerd was je met de hand af
Tja, de kostbare pan die je liefhebt… De vraag is of het een nadeel is om iets met zorg en aandacht schoon te maken waar je minimaal tientallen jaren plezier van zult hebben.
- gietijzeren pannen zijn zwaarder dan kookwaar van andere materialen
De uitgekiende combinatie van materiaal en dikte maakt juist dat je van al die vele voordelen kunt genieten!
Meer weten over de voordelen van koken met gietijzeren pannen? Lees dan mijn veelgelezen blog 10 voordelen van gietijzeren pannen!
6. Soorten gietijzeren pannen
Er zijn vele soorten gietijzeren potten en pannen. En binnen één soort weer ontzettend veel variëteiten. Het is, de geschiedenis meegerekend, eindeloos veel.
In dit hoofdstuk maak je kennis met een aantal belangrijke soorten.
Koekenpan
De good old koekenpan. Wie heeft er geen in huis? Maar als gietijzeren exemplaar schromelijk onderschat. Want wát een veelzijdige pan is de gietijzeren koekenpan!
Denk aan geroosterde groenten, geschroeide entrecôte, zalm op de huid gebakken, pizza, krokante aardappelpartjes, eenvoudig flatbread, oud-Hollandse boterkoek, mac ‘n’ cheese, gewoon een gebakken spiegelei, de mogelijkheden zijn eindeloos.
Dus met de gietijzeren koekenpan heb je al een belangrijk deel van je vele kookactiviteiten te pakken.
En is de steel ook van gietijzer? Ja? Mooi! Dan kan hij zo – hup! – de oven in.
Braadpan of stoofpan of Dutch oven
De braadpan is wellicht het type gietijzeren pan waar je als eerste aan denkt of die je als eerste herkent.
Dikke bodem, hoge wanden en stevige, goed sluitende deksel.
Bekend van het stoven van vlees, maar deze pan kan zo veel meer dan dat. Multifunctioneel.
Gebruik ‘m bijvoorbeeld voor in cider gekookte mosselen, pittige Mexicaanse bonensoep, zelfgebakken brood, frituur er oliebollen in of maak een snelle doordeweekse vegetarische linzencurry.
Grillpan
Nog zo’n veelgebruikte gietijzeren pan. De bodem is geribbeld. Perfect om op hoge temperatuur je groenten, vis en vlees te grillen. Bovendien krijgen je gerechten van die aantrekkelijke grillstrepen.
Omdat je gietijzer zo ongelofelijk heet kunt maken is gietijzer hét geëigende materiaal voor een grillpan. Je zou geen ander materiaal moeten willen als het om je grillpan gaat.
Stoofpannetje met steel / sauspan
Kleinere doorsnee dan de eerder genoemde braadpan. Hoge wand, deksel en een steel. Fransen noemen dit type een casserole.
Ook hier kun je weer van alles mee: witte bonen in tomatensaus, kipfricassee of gestoomde groenten in sojasaus. Ook geschikt om sauzen mee te maken. Daarvoor zijn er ook kleinere pannetjes met schenktuit.
Fonduepan
Liefhebbers van kaas: eat your heart out! Deze pan is verplichte kost voor degene die z’n geblancheerde groenten en knapperig brood graag in het vloeibare goud onderdompelt.
Net als de saus of steelpan, wat kleiner van stuk.
Crèpepan
Lijkt natuurlijk veel op de koekenpan, maar heeft vrijwel geen opstaande wand. Da’s om lekker makkelijk die pannenkoeken te kunnen flippen!
Terrinevorm
Rechthoekige of ovale diepe vorm voor het maken van terrines en paté. In de deksel zit vaak een gaatje om vocht te kunnen laten ontsnappen.
Bakvorm
Rechthoekige vorm in vele afmetingen voor bakken van brood en vleesbrood. Ook een boerencake, kruidkoek of andersoortige baksels kunnen perfect in gietijzer.
Tulband
Denk ik aan een bak- of cakevorm dan komt ook de tulband in me op. De ronde, chique variant op de gewone ronde bakvorm. Weetje: Amerikanen noemen het een bundt of bundt pan.
Wafelijzer
Voor het maken van wafels.
Poffertjespan
De poffertjespan is bestemd voor het bakken van … 😉
Wok
Deze pan in de vorm van een ronde, bolvormige schaal is belangrijk in menig Aziatische keuken en heeft door de jaren heen ook in onze contreien een vast plekje tussen de pannen veroverd.
Geen toeval, want de wok is multifunctioneel: roereieren, groenten roerbakken, geurige nasi goreng en zelfs frituren.
7. Gebruik en onderhoud van je gietijzeren pan
Gebruiksvoorwerpen hebben een gebruiksaanwijzing. Hoe gebruik je ze? Hoe onderhoud je ze?
Gelukkig hoef je voor een gietijzeren pan weinig te weten of te onthouden. Het is even simpel als eenvoudig. Dit zijn de gouden regels.
Gebruik:
- warm de pan enkele minuten op op matig vuur,
- wanneer de pan heet is olie/boter toevoegen,
- en bakken, braden en stoven maar!
Onderhoud:
- neem een zachte borstel of spons en vul de pan met stromend heet water
- liefst wanneer de pan nog warm is en maak schoon,
- droog de pan grondig en zet eventueel ingevet weg. Klaar voor gebruik!
8. Tips voor gietijzeren pannen
Ik heb nog een aantal zeer bruikbare tips. Voor starters en voor gevorderden.
Tip 1: Vorm vs. gerecht
Wanneer je een gietijzeren pan gaat aanschaffen, denk dan goed na over de vorm en soort die bij je past.
Voor het soort of type pan: welke gerechten maak en eet je graag? Bijvoorbeeld: salades. Met een gietijzeren grillpan maak je de heerlijkste salades door groenten eerst te grillen.
Voor de grootte: uit hoeveel personen bestaat je huishouden en krijg je vaak en veel eters over de vloer? Dan kies je voor een pan met grote inhoud.
Kook je graag buiten? Ja? Dan zou je bijvoorbeeld voor seasoned gietijzer kunnen kiezen.
Wil je regelmatig een hele kip in je pan bereiden, schaf dan een ovaalvormige braadpan aan.
Iedere gietijzeren pan is anders. De grootte, de dikte van de pan en ook het type gerecht, de hittebron die je gebruikt, enzovoorts. Allerlei zaken die van invloed zijn op je eindresultaat.
Ik help je graag bij het maken van je keuze. Email je vraag naar hello@gaercookware.nl.
Tip 2: Leer je pan kennen
Om het beste uit je gietijzeren pan te halen (en uit jezelf) gebruik de pan zo veel mogelijk. Dan leer je je pan door en door kennen.
Dus hoe beter je je pan kent, hoe fijner het wordt om mee te koken. En hoe prettiger je braadt, bakt en kookt, des te lekkerder smaken je gerechten!
Hoe lang verwarm ik mijn pan voor? Hoe hoog zet ik mijn vuur voor een perfect gebakken omelet? Groenten in een overheerlijk stoofgerecht: hoe lang tot ze beetgaar zijn? Brood bakken in je stoofpan: in 10 of 20 minuten afbakken zonder deksel?
Tip 3: Invetten
Je hebt al meegekregen dat je seasoned gietijzer na gebruik moet invetten, liefst inbranden. Geëmailleerde pannen kun je trouwens ook heel licht ingevet opbergen: de bodem, maar de ook de bovenrand van een wat oudere braadpan.
Tip 4: Roest
Help! Heb je last van roest? Geen paniek!
Wanneer bij gietijzer onverhoopt roest optreedt, kun je het zelf weer herstellen. Hoe? Seasonen!
Tip 5: Spatels, lepels en ander gerei
Om je gietijzeren pan langer mee te laten gaan en de seasoning of het emaille niet te beschadigen gebruik je alleen houten spatels, lepels en ander houten keukengerei.
Uitzondering: bij een ge-season-de pan kun je probleemloos een afgeronde roestvrijstalen spatel gebruiken, dus zonder puntige delen. En de spatel moet stevig zijn, nauwelijks buigbaar.
Tip 6: Schoonmaakgerei en -middelen
Gebruik altijd zachte borstels en sponzen. Geen schuursponzen.
Hetzelfde geldt voor afwasmiddelen. Zacht afwasmiddel gebruiken.
Voor de ge-seasonde pan heb je (ik gebruik voor deze pannen nooit afwasmiddel, alleen heet stromend water) wat mij betreft geen afwasmiddel nodig. Voor hardnekkige aanbaksels kun je voor dit type pan zelfs een maliënscrubber inzetten.
Tip 7: Handbescherming
Zorg altijd voor handbescherming in de buurt. Gietijzer wordt verzengend heet.
Gaer Cookware heeft handzame en zeer duurzame handbescherming gemaakt: de HandFriend!
Nu verkrijgbaar in de winkel dus.
En het mooie is: duurzamer kan dit kekke keukentextiel haast niet, wánt:
- handgemaakt in Nederland
- door maatschappelijke onderneming Wereldwijven
- van gered textiel
De hitte van een gietijzeren pan doet me trouwens denken aan een fantastische uitdrukking die de Amerikaanse president Truman zou hebben geïntroduceerd:
“If you can stand the heat, get out of the kitchen!”
9. Slotsom gietijzer
Koken met gietijzeren pannen is makkelijk en gietijzer is veelzijdig.
Dat vinden we nu, maar dat vond men eeuwen zoniet duizenden jaren geleden ook. Van toen naar nu: gietijzeren kookwaar is in wezen niet veranderd. Ook de smaak is dezelfde gebleven: lekker!
Het vergt namelijk geen hoge kookschoolvaardigheden en je kunt er een breed scala aan de lekkerste gerechten mee bereiden.
We hebben ook gezien dat koken in gietijzer bijna alleen maar voordelen heeft.
Zo gaat een gietijzeren pan ontzettend lang mee, is het een gezonde manier om voedsel in te bereiden en geschikt voor alle hittebronnen, waaronder inductie. En dat is een prettige gedachte. Nederland gaat tenslotte van het gas af en nieuwbouwprojecten worden in de regel gasloos opgeleverd.
Kook je nog op gas? Je zal ooit (moeten) overgaan op inductie (of andere elektrische vormen) en gietijzer maakt deze overstap probleemloos, wat nu eenmaal niet van alle pannen kan worden gezegd.
Deze vintage FE Belgium koekenpan verhuist moeiteloos mee naar alle vormen van elektrisch koken, dus ook inductie.
Daarnaast is het ook nog eens een groene manier van koken.
- Je gietijzeren pan gaat ontzettend lang mee. Minder afval dus.
- Gietijzeren pannen zijn onschadelijk. Ze bevatten geen PFAS of andere dubieuze, en mogelijk schadelijke, stoffen die bijvoorbeeld wel in anti-aanbakpannen zitten
- Gietijzer kan uit gerecyclede grondstoffen worden gewonnen en is als materiaal recyclebaar. Wanneer een gietijzeren pan aan deze twee punten voldoet en ook nog eens 100 jaar meegaat, dan is er geen groenere pan denkbaar!
Je bent met het lezen van dit artikel al veel te weten gekomen over gietijzeren pannen. Wil je je je eerste echte gietijzeren exemplaar gaan kopen of een ander model toevoegen aan je keukenarsenaal?
Ga dan direct naar de winkel om nog meer lekkers te gaan maken!
10. Bronnen van de gietijzeren pan
De afgelopen jaren heb ik veel van mijn tijd besteed aan koken met gietijzer en ook aan het bestuderen van alles wat gietijzer te maken heeft.
Bibliotheken, musea en gieterijen bezocht, kenners gesproken. En ophoudelijk (in)lezen op internet bij bloggers, koks, enthousiastelingen, fabrikanten, foodadepten en over geschiedenis, techniek, productiemethoden, voedselbereidingen, gebruik en onderhoud.
Is het gietijzer ook bij jou gaan kriebelen? Hier een kleine greep uit mijn inspiratie- en informatiebronnen die jij waarschijnlijk ook leuk vindt!
Southern Cast Iron
Magazine uit de Verenigde Staten over… gietijzeren pannen! En alles wat daarbij komt kijken.
De fotografie is om van te watertanden, de recepten overvloedig en “delicious” en de tips zijn goud waard.
Welkom in de gietijzeren wereld van unieke verzamelobjecten en curiosa, gebruiks- en onderhoudstips van je favoriete pannen, diepgravende verhalen van en over verzamelaars, chefs en gieterijen. Een rijke inkijk in de wereld van koken met gietijzer en de geschiedenis.
Welcome to Southern Cast Iron world!
Taste Of The South Magazine
Zeg je Southern Cast Iron dan zeg je Taste Of The South Magazine. Althans, ik wel. Want ik koester namelijk een warme belangstelling voor de zuidelijke keuken uit de Verenigde Staten. De verschillende achtergronden van mensen, de ingrediënten en de vaak prominante rol van gietijzeren kookwaar. Tja, dan ben ik natuurlijk niet te houden!
The Pan Handler
Mooie vintage “cast iron cookware” kun je aanschouwen en kopen bij Anna Haas van The Pan Handler. Zij verzamelt verwaarloosd gietijzeren kookwaar van vroeger. Verroest, vergeten, veronachtzaamd. Ze herstelt Dutch ovens, skillets, corn bread pans en wat dies meer zij in oude, volle glorie en ze zijn klaar voor serieus gebruik in de keuken.
Bij Anna heb ik mijn geliefkoosde Griswold No. 8 Skillet gekocht. Niet goedkoop, maar het is iedere cent dubbel en dwars waard!
[Update] Haar webwinkel, waarin zij de prachtigste vintage gietijzeren pannen aanbiedt, bestaat helaas niet meer.
Cowboy Kent Rollins
Vind je het leuk om videos te kijken over hoe je met gietijzer omgaat, kooktips en alles over een traditionele leefstijl en koken – of zal ik zeggen – uit vervlogen tijden? Dan moet je bij Kent zijn. En bij zijn know-how over gietijzeren pannen.
Yeehaw!
Cast Iron Evan
Ben jij ook verslaafd aan “voor en na”-foto’s? Dan moet je de foto’s van Cast Iron Evan zien. Hij stript oude, verroeste gietijzeren pannen en maakt ze weer als nieuw met zijn eigen seasoning-blend. Klaar voor weer een paar decennia kookplezier…
Cast iron magic from Cast Iron Evan!
Serious Eats
Website Serious Eats gaat over food en staat bol van de inspiratie en diepgravende artikelen, waaronder “cast iron”. Hier bijvoorbeeld 26 uiteenlopende recepten om te bereiden in je gietijzeren koekenpan.
Serieus eten, geen grap! 😉
The Hungry Dutchman
Ook Nederlanders laten zich niet onbetuigd als het om koken met gietijzer gaat. Boyke van The Hungry Dutchman is expert in koken op en met de barbecue. En je weet, daar kan het er heet aan toe gaan… Gietijzer is dan hét aangewezen materiaal.
Tijdens zijn workshops krijg je een kijkje in zijn open keuken, want dat is de barbecue tenslotte, en deelt hij zijn smakelijkste geheimen met jou. Zelfs op zijn website. Bovendien verkoopt hij zijn eigen rub die hij hoogstpersoonlijk met zorg heeft samengesteld van kruiden uit de oud-Hollandse keuken.
Kijk, daar krijgt een Nederlander toch honger van!
Barbecue Pit Boss
Ik blijf nog even in de barbecuesferen, want Matthew van Barbecue Pit Boss is me er eentje, hoor!
Uiteraard een fervente barbecue-er en toegewijd gietijzergebruiker. Op zijn Instagram-account gaatie geregeld lekker aan de roast!
Who is the Boss?!
Vintagerijk
Vintagerijk is een heerlijke webshop voor vintage artikelen. Naast “allerlei” waar uit de jaren ’50, ’60 en ’70 een walhalla voor kitchenalia. Daar ben ik dol op!
Eigenaresse (of zal ik curator zeggen?) Monica heeft een perfecte neus voor mooie, smaakvolle voorwerpen in fraaie staat!
Culinair schrijver en journalist Lot Piscaer
Lekker lezen over eten! Mjam! Lot kan heerlijk verhalend over haar culinaire belevenissen schrijven. Ze beoordeelt ook restaurants en dat doet ze met een pen zo scherp als een Japans Santoku-mes.
Streng maar rechtvaardig!