Veelgestelde vragen over gietijzeren pannen

Hier vind je antwoorden op veelgestelde vragen over gietijzeren pannen die mijn klanten hebben gesteld. Vragen over bijvoorbeeld aanschaf, gebruik, en onderhoud.
Koken met gietijzer? Gaer Cast Iron Cookware helpt!

Ik heb mijn pan ontvangen. En nu?

Was je pan af onder de kraan met warm, stromend water, een afwasborstel en een klein beetje mild afwasmiddel. Spoel de pan af totdat alle afwasmiddel is verdwenen. Laat de pan niet gedurende lange tijd onder water staan.

Geëmailleerd: goed droog maken met een schone theedoek volstaat. Vet eventueel de donkere pan- en dekselrand (daar waar deksel en pan elkaar raken) ook lichtjes met olie in. Klaar voor gebruik!

Ongeëmailleerd: neem het overtollige vocht zoveel mogelijk af met een schone theedoek of keukenpapier en zet de pan op je fornuis en maak hem gloeiend heet. Zo verdampt al het vocht ook in de poriën van de pan en voorkom je roestvorming. Zet het vuur uit. Neem nu een plantaardige olie (bijvoorbeeld zonnebloem-, arachide of druivenpitolie) en een schone, droge katoenen doek of stevig keukenpapier. Dep het doek of keukenpapier in de olie en vet de binnenkant van de pan licht in.

Kijk uit voor je handen, de pan is erg heet. Neem daarna het overtollige vet in de pan af met een droog gedeelte van het doek of papier. Klaar voor gebruik! Kook de eerste keren niet met zure ingrediënten, zoals tomaat, tomatenpuree, ingeblikte tomaten, azijn, wijn of citrusvruchten. Dit kan namelijk de natuurlijke anti-aanbaklaag aantasten. Gaer Cookware heeft de pan meerdere malen met 100% biologische, eetbare lijnzaadolie “geseasoned” voor een natuurlijke keiharde anti-aanbaklaag.

Hoe gebruik en onderhoud ik mijn pan?

Voor het koken
Voordat je ook maar iets aan de pan toevoegt, laat deze eerst heet worden. Zet de pan op middelhoog vuur en laat deze rustig opwarmen. De pan is klaar voor gebruik wanneer je enkele druppels water in de pan sprenkelt en deze razendsnel verdampen. Voeg vet (bijvoorbeeld olijfolie) toe en laat deze ook heet worden. Voeg je eerste ingrediënten toe, zet het vuur eventueel iets lager en start jouw kookmagie!

Na de maaltijd
Geëmailleerd: Was je pan af onder de kraan met warm, stromend water, een afwasborstel en een klein beetje mild afwasmiddel. Spoel de pan af totdat alle afwasmiddel is verdwenen. Laat de pan niet gedurende lange tijd onder water staan. Goed droog maken met een theedoek en verhit de pan op je fornuis totdat de pan beendroog is. Vet eventueel de donkere pan- en dekselrand (daar waar deksel en pan elkaar raken) ook licht met olie in. Zet de pan weg op een droge plek. Klaar voor je volgende keer!

Ongeëmailleerd: Is er nog eten overgebleven? Bewaar het nooit in de pan zelf. Zuren in het eten tasten de natuurlijke anti-aanbaklaag aan. Maak hem daarom direct na het grote genieten schoon. Dat gaat het makkelijkst wanneer de pan nog warm is.

Spoel-Droog-Verhit-en-Vet principe

Schoonmaken doe je volgens mijn Spoel-Droog-Verhit-en-Vet principe:
Borstel en spoel de pan grondig schoon onder heet stromend water. Gebruik geen afwasmiddel of andere schoonmaakmiddelen. Alleen water. Bij hardnekkige vuilresten zet je de pan op het vuur met een klein laagje water en kook kortstondig. Borstel de vuilresten af, je zult zien dat ze makkelijker loskomen. Droog het aanhangende vocht zoveel mogelijk af met een schone theedoek of keukenpapier en zet de pan op je fornuis en verhit tot gloeiend heet. Zo verdampt ook in de poriën al het vocht en voorkom je roestvorming. Zet het vuur uit. Neem nu een plantaardige, neutrale, nagenoeg reukloze olie (bijvoorbeeld zonnebloem-, arachide of druivenpitolie) en een schone, droge katoenen doek of stevig keukenpapier. Dep het doek of keukenpapier in de olie en vet de binnenkant van de pan licht in. Kijk uit voor je handen, de pan is erg heet. Neem daarna het overtollige vet in de pan af met een droog gedeelte van het doek of papier en laat nog een minuut 5 à 10 op een laag vuur staan. Klaar voor volgend gebruik! Zet de pan altijd weg op een droge plek.

Zijn gietijzeren pannen duurzaam?

Ja, hartstikke. Bij correct onderhoud hebben gietijzeren pannen een ontzettend lange levensduur. Jááren, nee, decennia zelfs! Dat laatste geldt zeker voor ongeëmailleerde pannen. Deze pannen kunnen zelfs generatie op generatie worden doorgegeven! Mooi hè!

Gebruik

Geëmailleerde pannen kunnen verkleuren bij aanbranden. Voorkom botsen en stoten, want dan kan er emaille afspringen. Schuren, schrapen en roeren met harde (bijvoorbeeld stalen) of scherpe voorwerpen veroorzaakt krassen op de emaillelaag of beschadigt deze. Gebruik houten lepels en spatels voor emaillepannen.
Voor de ongeëmailleerde exemplaren ligt dit anders. Hier kun je gerust een roestvrijstalen spatel gebruiken. Voor dit type pan worden zelfs scrubbers van roestvrijstalen geschakelde ringetjes gebruikt om de pan na gebruik efficiënt schoon te maken. Vermijd echter scherpe keukengereedschappen. Deze kunnen jouw zorgvuldig opgebouwde natuurlijke anti-aanbaklaag beschadigen.

Koken met zure voedingsmiddelen

Mijn advies voor ongeëmailleerde pannen luidt: vermijd de eerste paar kookbeurten zure ingrediënten zoals verse tomaten, tomatenpuree, ingeblikte tomaten, azijn, wijn of citrusvruchten. Deze kunnen de de basis anti-aanbaklaag aantasten.

Ga eerst aan de slag met ingrediënten die nauwelijks of geen zuren bevatten. Aardappelen, ui, allerlei groenten, vis, vlees. Allemaal goed! Na een aantal kookbeurten heb jij al weer een dikkere anti-aanbaklaag opgebouwd. En de prestaties worden alleen maar beter naarmate je ‘m vaker gebruikt! En ook hier geldt, bewaar geen zure voedingsmiddelen of overgebleven gerechten met zure ingrediënten in de pan, maar maak hem direct na gebruik schoon volgens het spoel-droog-verhit-en-vet principe.

Geëmailleerde pannen kunnen de allerzuurste gerechten en ingrediënten aan, dus ga gerust je gang.

Waar kan een gietijzeren pan niet tegen?

Gietijzeren pannen zijn in principe onverwoestbaar. Maar er zijn twee dingen waar gietijzer niet tegen kan:

• Een val. Gietijzer is poreus en kan bij een val, zoals aardewerk, in stukken breken of een barst oplopen. De pan is dan niet meer bruikbaar of herstelbaar.
• Plotselinge grote temperatuurverschillen. Heb je een gloeiendhete pan en hou je ‘m direct onder de koude kraan of dompel je ‘m onder in koud water dan kan het gietijzer barsten. Andersom kan ook, dus altijd geleidelijk verhitten en geleidelijk laten afkoelen.

Is koken in en met gietijzer gezond?

Wanneer je met gietijzer kookt blijf je in ieder geval weg van de discussie over blootstelling aan nare chemicaliën die kunnen zijn gebruikt in pannen met een anti-aanbakcoating en die giftige dampen kunnen uitstoten bij oververhitting. Gietijzeren pannen, met of zonder emaille, kunnen de allerhoogste temperaturen probleemloos aan.

Hoe bewaar ik mijn gietijzeren pan?

Schoon, eventueel ingevet en op een droge plek.

Nog meer honger naar kennis en kunde over gietijzeren pannen?

Is je honger naar kennis over gietijzeren pannen niet te stillen? Ga dan naar dit artikel waarin ik over o.a. de geschiedenis en soorten pannen gietijzeren pannen schrijf. Of mijn meest gelezen 10 voordelen van gietijzeren pannen!
Doe er je voordeel mee, zou ik zeggen.

Veel leesplezier!